Kuru göz gözün etrafındaki salgı bezlerinin, gözün üst yüzeyini nemlendirecek derecede gözyaşı üretmemesi sonucu görülür. Kuru göz yaşlanmanın doğal bir işlevi olarak kabul edilebilir. Hem erkek, hem de kadınları etkilemesine karşın, genellikle kadınlarda menapoz sonrası görülür. Romatoid artrit ve Sjogrens’s sendromu gibi otoimmün hastalıklarla bağlantılı olabileceği gibi, belirli medikasyonların alınması ve kuru iklimlerde yaşanması sonucu da görülebilir.
İşaret ve semptomlar
Göz içinde kaşıntılı ve kumsu bir hissin olması, batma ve yanma, sıvı boşalması, kırmızılık, gözyaşı filminin lipid ve mukin tabakalarında azalma sonucu aşırı gözyaşı çıkışları, kontakt lens kullanımında zorluklar.
Tedavi
Yapay gözyaşları, merhem ve nemlendiriciler, gözyaşı kanal tıpaları, Restatsis, ve ileri vakalarda gözyaşı boşaltma kanallarının kapatılması için ameliyat.
KURU GÖZ
Tanım
Sadece üzücü bir film veya mutlu bir evlilik töreninde gözyaşlarınızın döküldüğünü düşünürsünüz, oysa gözleriniz herzaman sürekli bir biçimde gözyaşı üretmektedir. Sağlıklı gözlerin önünde devamlı surette bir sıvı mevcuttur. Gözü nemli tutmaya yarayan bu tabakaya gözyaşı film tabakası denir. Gözyaşı film tabakası gözlerinizin kurumasını önlediği gibi net ve konforlu bir görmeye sahip olmanızı sağlar.
Gözyaşı bezlerinden sıvı üretiminin azalması gözyaşı film tabakasının çabuk yıkılmasına ve gözlerinizin ön kısmında kuru noktaların ortaya çıkmasına neden olur. Ayrıca, gözyaşı film tabakasını oluşturan maddelerin dengesizliği de kuru gözlerin oluşmasında başka bir nedendir.
Kuru gözler konforsuz bir yaşama neden olur. Kuru gözlerin tedavisinde amaç normal bir gözyaşı film tabakası oluşturmak ve böylece kuruluğu, görmede bulanıklığı ve konforsuzluğu azaltmaktır.
Bulgular
Hastalar genellikle her iki gözü de tutan aşağıdaki şikayetlerle doktora başvururlar:
* Yanma, batma veya gözde yabancı cisim hissi
* Gözde iplik şeklinde çapaklanma
* Rüzgar veya dumandan artan bir şekilde rahatsızlık
* Kısa süreli okumalarda bile gözlerde yorgunluk hissi
* Işığa hassasiyet
* Kontakt lens kullanımında zorluk
* Sulanma
* Görmede bulanıklık; özellikle günün sonunda ve uzun süreli görsel konsantrasyon gerektiren işlerde
Nedenleri
Gözyaşları sadece sudan yapılı değildirler. Su, yağ asitleri, proteinler, elektrolitler, bakterilerle savaşan maddeler ve değişik hücre işlevlerinde işe yarayan büyüme faktörlerini de içerirler. Bu karışım göz yüzeyini düz ve saydam tutmaya yarar. Gözyaşı olmadan iyi bir görme imkansızdır.
Bazı insanlarda kuru gözün sebebi gözyaşlarının yapılarındaki dengesizliktir. Diğer bazılarında ise gözyaşı üretiminde miktar olarak eksiklik vardır. Göz kapak problemleri, bazı ilaçlar veya bazı çevresel faktörler kuru gözlere sebep olabilirler.
1. Zayıf gözyaşı film kalitesi
Gözyaşı filmi 3 temel tabakadan oluşur: yağ, su ve mukus. Bunlardan bir tanesindeki problem hastada şikayetlere sebep olur.
* Yağ. Dış tabaka. Orta tabakada bulunan sulu gözyaşının buharlaşmasını engellemeye yarar. Kronik kirpik dibi iltihapları olanlarda bu salgıların ortaya çıkmasını sağlayan meibom bezleri yeterince çalışamaz ve yağlı dış tabaka üretimi bozulur.
* Su. Orta tabaka, En kalın tabakadır. Gözü yıkar, temizler, yabancı maddeleri uzaklaştırır. Eğer bu tabaka çok azalırsa dış yağ tabakası ve iç mukus tabakası biribirine değerek ipliksi salgıların ortaya çıkmasına neden olur.
* Mukus. İç tabaka. Bu tabaka orta gözyaşı tabakasının saydam tabakaya sıkıca oturmasını sağlar. Gözyaşının göze tutunabilmesi için önemli bir tabakadır.
2. Azalmış gözyaşı üretimi
Özellikle 40 yaşlarından sonra kuru göz problemleri başlar. Bu durumun tıbbi adı keratokonjonktivitis sikka dır.
Erkek ve kadını herhangi bir yaşta tutsa da, daha ziyade menapoz sonrası kadınlarda yaygındır. Bu durum daha ziyade hormonal değişikliklere bağlıdır. Gözyaşı bezlerinin yangı veya radyasyona bağlı hasarı da gözyaşı üretimini bozar. Diğer bazı tıbbi durumlar: diyabet, romatoid artrit, lupus, skleroderma, Sjogren sendromu ve vitamin A eksikliğidir. .
LASIK gibi refraktif cerrahilergözyaşı üretimini bozabilirler. Bunlar genellikle bu işlemlerde sonra geçici bir süre ortaya çıkar.
3. Kötü kapak fonksiyonu
Normalde insan her 12 saniyede bir göz kırpmaktadır. Göz kırpma refleksiyle gözyaşı göz yüzeyi üzerine dağıtılır. Gözkapaklarında problemler olduğunda bu gözyaşının yeterli dağılması ortaya çıkmaz.
Kirpik dibi iltihapları da kronik hale geldiğinde hastalarda kuru gözlere neden olmaktadır.
4. İlaçlar
* Yüksek tansiyon için üretilen ilaçların içinde bulunan idrar söktürücüler, ve anjiotensin converting enzim
* Antihisatminikler ve dekonjestanlar
* Uyku hapları
* Doğum kontrol hapları
* Bazı antidepresanlar
* Akne için kullanılan isoretinoin
* Morfin içeren ağrı kesiciler
Diğer nedenler
Kuruma etkisi yapan güneş, rüzgar, yüksek irtifa, kuru hava, hava üfleyen cihazlar, uçaklardaki kabin içi kuru hava, uzun süreli bilgisayar karşısında çalışma, araba kullanma ve uzun süreli okuma.
Ne zaman tıbbi yardım almalıdır
Genellikle kuru gözler kalıcı hasar yapmamalarına rağmen, görmede azalma doktora başvurmayı ve tıbbi yardım almayı gerektirir.Uzun süreli kırmızı, yorgun, hassas ve ağrılı göz şikayetleriniz varsa bu durumdan doktorunuzu haberdar ediniz. Bu durumda sizin sorunlarınız analiz edilip uygun tedavi başlanılabilir.
Testler ve tanı
Eğer gözleriniz hassas ve kuru ise doktorunuz gözyaşlarınızın miktar ve kalitesini test edebilir.
Schirmer gözyaşı testi ile gözyaşınızın üretim miktarı tespit edilebilir. Bu amaçlı özel üretilmiş test kağıtları alt göz kapaklarının dış kısmına yerleştirilerek 5 dakika beklenir. Kağıtların emdiği miktara bakılarak gözyaşının üretimi hakkında karar verilir.
Diğer testler özel gözyaşı boyaları kullanılarak gerçekleştirilir. Bu boyaların göz üzerindeki boyama biçimleri göz yüzeyi hakkında fikir verir. Saydam tabaka üzerindeki boyanma biçimlerine bakarak doktorunuz gözyaşınızın kalitesi ve buharlaşma zamanları konusunda bilgi edinir.
Komplikasyonlar
Sanki ters bir şeymiş gibi görünür fakat kuru göze sahip olanlar zaman zaman yanaklarından gözyaşı aktığını farkederler. Niçin?
Üretim iki şekilde olmaktadır. Birincisi, temel üretim, yavaş ve devamlı bir ritmde ortaya çıkar ve bir nemlilik sağlar. İkincisi, refleks üretim, büyük miktarlarda üretilen bu gözyaşı tipi duygulanım veya irritasyonlarda ortaya çıkar. Refleks gözyaşı temel gözyaşına göre daha fazla su içerir fakat, yağ ve mukustan zayıftır.
Gözünüzde şiddetli kuruluk hissettiğinizde gözyaşı bezi refleks bir uyarımla büyük miktarda sıvı üretir. Buruna fazla gözyaşı direnajı sağlayan kanallar bu kadar sıvıyı boşaltamadığında fazlası gözlerden yanaklara akar. Dahası, bu kadar ani ve kalitesi düşük sıvı kuruluğa da iyi gelmez.
Birçok kuru gözlü hasta uzun süreli komplikasyonlar yaşamaz. Fakat tedavi edilmediğinde yangı, enfeksiyon ve saydam tabakada kötü yara iyileşmeleri ortaya çıkabilir.
Tedavi ve ilaçlar
En etkili tedavi öncelikle sizin şikayetlerinizi neyin arttırdığını bulmakla başlar. Hedef nemli bir göz yüzeyi sağlamaktır.
* Kapak problemlerine yaklaşım: Göz kapaklarınızda anatomik bir bozukluk veya kırpma refleksinizde bir anormallik varsa bu durumların bir göz kapağı plastik cerrahı tarafından tedavisi gerekmektedir. Eğer göz kapaklarınızda ve kirpik diplerinizde iltihaplar varsa bunlar da tıbbi olarak sulandırılmış bebek şampuanı gibi düzenli yıkamalar gerektirebilir. Doktorunuz size kısa süreli, damla merhem veya ağızdan alınan antibiyotikler de yazabilir.
* Gözyaşı ilavesi: Orta şiddetteki bir kuru göz tedavisi genellikle eczanelerde bulunan suni gözyaşlarıyla yapılır. Doktorunuz bunların içinden hangi tiplerinin sizin için daha yararlı olacağını belirler. Tercihan içinde preservan madde içermeyen, günlük kullan at şeklindeki suni gözyaşlarıyla günde defalarca gözünüzü nemlendirebilirsiniz. Eğer preservan madde içeriyorsa suni gözyaşlarınız o zaman günde 4 defa yeterli bir miktardır. Fakat kırmızılığı alan damar daraltarak etki eden ilaçlardan kulanmamalısınız. Bunlar durumunuzu daha da kötüleştirebilirler. Uzun süreli bilgisayar kullanımı gibi aktivitelerden önce de koryucu olarak suni gözyaşlarını kullanmalısınız. Bazı geceler kendinizi kötü hissettiğinizde merhemlerden de yararlanabilirsiniz. Merhemler görmeyi bulandırdığı için sadece gece kullanımları tavsiye edilir.
* Gözyaşı burun direnaj kanallarının tıkanması: Bu işlem buruna fazla gözyaşını indiren direnaj kanallarının kısmen ya da tamamen tıkanmasıyla sağlanılır. Bu amaçlı ufak silicon veya kollajen tıpalar kullanılmaktadır. Bu tıkama üretilmiş olan gözyaşının ve suni gözyaşlarının buruna kanallardan kayıp gitmek yerine gözün önünde daha uzun süre kalmasını sağlar. .
İlaçlar
Doktorunuz size cyclosporine (Restasis), de önerebilir durumunuzun şiddetine göre. Restasis göz yüzeyinde yangıyı azaltarak sağlıklı gözyaşı üretimi sağlamaya yarayan bir ilaçtır. Bu ilaç bazan gözde yanma hissi yapabilmektedir. Fakat göz enfeksiyonu veya viral bir enfeksiyon öyküsü olanlarda kullanılmamalıdır.
Suni gözyaşlarına rağmen çok irritasyonu olan bazı hastalarda yangıyı azaltmak için kortizonlu göz damlaları da kısa süreli yararlar sağlamaktadır.
Omega-3 yağ asitlerinden zengin beslenenlerde veya bunları dışarıdan takviye olarak alanlarda kuru göz riski azaldığı bildirilmektedir. Ayrıca omega-3 ve omega-6 yağ asitleri içeren göz damlaları üzerine hayvan araştırmaları devam etmektedir.
Yaşam biçimleri ve alışkanlıklar
Herhangibir sıvı gibi gözyaşları da buharlaşmaktadır. Şu önlemler de nemli kalmaya yardımcı olurlar:
* Göze hava gelmesini engelleyin. Saç kurutma makineleri, araba ve ev klimaları, vantilatörler.
* Rüzgarda gözlük kullanın, yüzerken yüzücü gözlüğü takın. Ayrıca sırf bu amaçlı kenarları kapalı gözlükler imal edilmektedir.
* Havayı nemlendirin. Kışın iç mekanlar sıcak ve kuru olabilir. Hava nemlendiricileri kullanın. Gözlerin nemli kalması için geceleri kenarları kapalı uyuma gözlükleri mevcuttur.
* Gözlerinizi ovuşturmayın. Ovuşturmak yangıyı arttırır.
* Korunma. Gözleriniz irrite olmadan once damlaları kullanın. En kötü yaklaşım gözler kızarıp irrite olduktan sonra damlaları kullanmaktır. O zaman geç kalınmış olur.
* Kırpmayı hatırlayın. Bir şekilde kırpmak nemliliği arttırır. Konsantrasyon gereken işlerde zaman zaman durup gözleri kırpmak hatta birkaç saniye gözü kapatmak oldukça işe yaramaktadır. LASIK veya benzeri bir laser operasyonu geçirdiyseniz bu anlatılanlara daha çok özen göstermeye çalışın.
* Sigara dumanında uzak durun. Sizin veya başkasının sigara dumanı kuru göz şikayetlerini arttırmaktadır.
